OUTLOOK 2026 | ๕ ข่าวเฝ้าจับตาวิทยาศาสตร์ไทย พ.ศ. ๒๕๖๙ | 5 INTRIGUING NEWS FEATS FOR 2025 | by Q-Thai Forum |
- K Sripimanwat
- 5 ชั่วโมงที่ผ่านมา
- ยาว 5 นาที
ปีใหม่ พ.ศ. ๒๕๖๙ มาถึงแล้ว ได้เวลาพบกับห้าข่าววิทย์สำคัญของเมืองไทย (5 INTRIGUING NEWS FEATS FOR 2026) ที่ควรติดตามกันต่อ --- เริ่มด้วยการทบทวนข่าวพ.ศ. ๒๕๖๘ วงการวิทยาศาสตร์สาขาไอทีควอนตัมและที่เกี่ยวข้องยังคงหมุนวนอยู่ในกระแสข่าวความขลังควอนตัมปั่นเกินจริง ป่วนทั้งหุ้น นโยบาย และวาทกรรมต่อเนื่องมาจากปีก่อน ๆ ที่เฝ้าติดตามกันมา สาละวนปนเปทั้งวิทย์แท้กับวิทย์เทียม ส่งผลให้ห้าข่าวต่อเนื่องจากนี้ควรจับตากันต่อตลอดปี 2026 เพื่อสามารถแยกแยะโอกาสจริงจากจินตนาการหรือเรื่องลวงโลก ร่วมกันสร้างภูมิคุ้มกันให้สังคมไทยและเปิดทางให้คนรุ่นใหม่ได้พัฒนาวงการไปสู่ความยั่งยืนได้ แน่นอนว่าปี 2026 ยังคงเป็นปีแห่งการตั้งคำถามคำใหญ่ ๆ มิใช่กับแค่การพัฒนาเทคโนโลยีควอนตัมของจริง แต่ถามหาความจริงที่อยู่เบื้องหลังข่าวสารและนโยบายที่ถูกขยายความจนเกินเลยด้วย คำถามเดิมจากปีก่อนหน้าที่ว่า “ควอนตัมจริงกี่โมง ?” ยังคงโดดเด่นในปี ๒๕๖๙ นี้ด้วยแน่นอน !
ข่าว ๑) ‘ปั่นหุ้นควอนตัม’ ถลำไกลจัด ๆ ที่สหรัฐฯ ส่วนควอนตัมจีนซื้อขาย “หุ้นวิญญาณ”
๐ ปี ๒๕๖๘ หุ้นควอนตัมพุ่งกระฉูด D-Wave Quantum (QBTS) ราคาหุ้นขึ้นสูงสุดถึง 46.75 ดอลลาร์ในเดือนตุลาคม Market cap ราว 9-10 พันล้านดอลลาร์ IonQ (IONQ) ราคาหุ้นสูงสุด 84.64 ดอลลาร์ Market cap ระดับ 17-19 พันล้านดอลลาร์ แต่รายได้จริงยังต่ำมาก และเครื่องต้นแบบชาวบ้านใช้งานจริงเพียงบวกเลขสองหลักยังไม่ได้ [ QBTS, IQNQ ] ๐ หุ้นพุ่งเป็นประวัติการณ์ทั้งที่สองปีก่อนหน้าเกือบถูกถอดจากกระดานซื้อขายเพราะต่ำกว่า $1 [ register ] ๐ เคยมีเรื่องขึ้นศาลฐานลวงโลกด้วย [ ฟ้องบริษัทควอนตัม ] ๐ ด้วยวาทกรรมของ CEO ดัง (NVIDIA & Space X) ราคาเด้งพรวดจากเหวไปอยู่ดอยช่วงก่อนท้ายปี ทั้งที่เดือนก่อนหน้าเพิ่งเอ่ยคำว่า ‘dead wrong’ 'good luck' ขู่นักลงทุนไว้ ๐ อย่างนี้ไงที่เรียกว่ามีผู้กำหนดชะตาหุ้นเทคโนฯที่แท้จริง มิได้อิงจากความจริงแท้ที่เกิดขึ้นแต่อย่างใด [ CNBC QZ Bloomberg ] ๐ นักวิเคราะห์เตือน “ฟองสบู่ควอนตัมกำลังพองตัว” โดยไร้ประโยชน์เชิงพานิชย์ (commercial advantage) ที่เที่ยงแท้ ๐ McKinsey เรียกปี 2025 ว่า “จาก concept สู่ reality” แต่หลายฝ่ายชี้ยังห่างไกล ถึงขนาดเปรียบเปรยประชดว่า “หุ้นควอนตัมแตกสลายง่ายดั่งสถานะควอนตัมเองไหม ⁉” [ Nature ] ๐ แม้ยักษ์ใหญ่ไอที Microsoft ลงทุนควอนตัมหมื่นล้านยังถูกตรวจสอบย้อนหลัง โดนเฉ่งเรื่องงานวิจัยควอนตัมยกเมฆ [ Nature ] ๐ และแม้ Bill Gates เอ่ยแถลงและนักวิจัยแจงตีพิมพ์ลง Nature วารสารอันดับหนึ่งแล้ว ก็ยังถูกตามตรวจสอบความถูกต้อง ๐ ที่ปรึกษาเอ่ยวาจาให้คิดต่อเรื่องเส้นบาง ๆ ระหว่างวิทย์แท้กับการโฆษณาไว้ว่า “This is where you cross over from the realm of science to advertising” [ WSJ ] จนถึงเรื่องผลวิจัยจินตนาการหลุดโลกที่ไม่มีอยู่จริง -- “This is a piece of alleged technology based on basic physics that has not been established” [ Register ] ๐ กรณีบริษัท D-Wave เองประวัติไม่สู้ดีปีนี้ก็โดนหนักถูกหักล้างว่าเกินจริง มิใช่วิทยาศาสตร์แท้นะท่านทั้งหลาย --“The core problem is that their claim not only isn’t true, but it can’t be true in some sense because it’s a claim about the future” “We find that very off-putting and, frankly, unscientific language.” [ Spectrum ] ๐ สรุป ควอนตัมยังคงพิลึกทั่วโลกปั่นสุดจัดที่สหรัฐฯ แฉกันเละเทะ ๐ ทั้งหมดนี้นั่นคือโลกของไอทีควอนตัมกำกวมนั่นเอง ๐ ส่วนที่ไทยไม่มีอะไรนอกจากรับข่าวมาเต้าขายโฆษณากันต่ออีกหลายทอด ๐ เป็นผลทำนายของกูรูธุรกิจไทยให้จับตามองเศรษฐกิจขับเคลื่อนด้วย “คอมพิวเตอร์ควอนตัม” ทั้งที่ไม่เคยใช้งานด้วยตนเอง ๐ CEO เทคฯ เอกชนไทยรายใหญ่คนดังเคยชวนลงทุนกับเครื่องคำนวณที่ทำ 1+1 ให้เท่ากับ 2 ยังไม่ได้ แต่ทำกำไรจากหุ้นขึ้นดอยมหาศาล ถึงวันนี้ยังจะชวนต่อไหม ? ๐ ด้านการคำนวณควอนตัมศักยภาพสูงยิ่งทางทฤษฎี ไม่มีทีท่าใดว่าจะใช้งานใดได้นอกจากวิจัยและพัฒนา ๐ หุ้น SPAC (ระดมทุน) ที่สหรัฐฯขึ้นดอย แต่การสื่อสารวิทยาศาสตร์ในประเทศกำลังพัฒนาตามกระแสพากันลงเหว ๐ ขณะที่ด้านการสื่อสารควอนตัม (quantum cryptography - QKD) มีเพียงที่ตลาดหุ้นเซี่ยงไฮ้เท่านั้นหนึ่งเดียวบนโลกใบนี้ [ Q-Thai 1 2 3 ] ไม่มีบริษัทใดในโลกานำ QKD เครื่องมือเพื่อการศึกษาและวิจัยเท่านั้นเข้าตลาดหุ้นยกเว้นที่จีน ๐ บริษัท Quantum CTek แม้ไม่ขายสินค้าก็อยู่รอดได้เพราะปักกิ่งหนุนเชิงภาพลักษณ์จากดาวเทียมควอนตัมดวงแรกของโลก ๐ แถมมีข้อมูลสินค้าเทียมโฆษณาได้อย่างโจ่งแจ้งด้วย อาทิ ซิม (SIM) ควอนตัมสุดปลอดภัย - OMG! [ China2021 ] ๐ บริษัทตลาดหุ้นจดทะเบียนนี้ถูกกระทรวงพาณิชย์สหรัฐฯแบนเพราะด้านหลังทำงานกิจกรรมทหาร ๐ แต่มิเคยปั่นป่วนเพราะที่นั่นคือประเทศจีน ไม่เน้นการขายรหัสลับควอนตัม ไม่มีใครใช้แม้ผู้ผลิตเองและถูกแบน ยังคงระดมทุนในตลาดต่อได้ด้วย ๐ หุ้นวันแรกท้ายปี 2020 พุ่งเป็นสถิติตลาดแม้ต่อมาราคาร่วงสี่ปีติด ๐ กระนั้น หุ้นสื่อสารควอนตัมจีนนี้กลับพุ่งทะลุฟ้าปี 2025 นี้ด้วยอานิสงค์การคำนวณควอนตัมของโลกตะวันตกเฉยเลย ๐ สคบ. กลต. จีนไม่เหมือนใคร กับบริษัทมหาชนพิลึกพิกลนี้แม้เพียงรายงานประจำปีไม่มีใครเคยได้เห็น ๐ บริษัทมหาชนจีน มิใช่มหาชนแบบไทยหรือโลกตะวันตก ๐ สรุป หลังจากช่วง “ปั่น” กันมานานทั่วโลก ปี 2026 ตลาดต้องการเห็น "ประโยชน์เชิงพาณิชย์จริง" (Quantum Utility) ๐ หากยังเกินจริง อาจเห็นการปรับฐานครั้งใหญ่หรือการปิดตัวของบริษัทที่ “พูดเยอะ” (Vaporware) หรือการลงจอดกลางเหวของ "หุ้นควอนตัม" (The Great Landing) และอาการ "ตาสว่าง" ของคนในประเทศ (นั้นๆ) ๐ จึงควรติดตามข่าวเดิมด้วยคำถามเดิม “ควอนตัมใช้งานได้กี่โมง ?” เพิ่มเติมว่า “จะแถลงความด้านเดียวอีกนานไหม ?” และ "ธุรกิจควอนตัมเมืองไทยที่ขายการลงทุนไปแล้วจะถึงจุดหักศอกที่โฆษณาเวลาใด ?" ๐ การลงทุนนั้นมีความเสี่ยง ควรเลี่ยงวาทกรรมควอนตัมตั้งแต่ในมุ้ง ๐ คำเตือน ! แค่เทคโนโลยีทั่วไปเมืองไทยก็โดนหลอกมามากมาย ควอนตัมจับต้องไม่ได้ คนชวนลงทุนไม่เคยใช้ .. หากจะจ่ายไป มั่นใจแล้วนะวิ ! ๐
ข่าว ๒) ‘แผนที่นำทางควอนตัมไทย’ ปีที่เจ็ด — จากควอนตัมดูแลสุขภาพสัตว์สู่การเยียวยาจิตใจ
๐ ปี พ.ศ.๒๕๖๘ ดูผิวเผินวงการวิทย์ก้าวหน้า หากเพียงด้วยการจัดอีเวนท์แต่เนื้อในยังเต็มไปด้วยจินตนาการมิจางหาย ๐ “ควอนตัมอินเทอร์เน็ตใช้งานแล้ว” “อัลกอริทึมไทยพลิกประเทศ ใช้ควอนตัมจัดอันดับผู้กู้ หนี้เสีย ดูแลสุขภาพสัตว์ ลดความเหลื่อมล้ำ ฯลฯ” ยังคงเด่นอยู่ในแผนที่นำทางฉบับสุดซอย อว. ๐ รายงานนี้กำเนิดภายใต้วัฒนธรรม “การสร้างภาพลักษณ์รางวัลและคำสรรเสริญ(ตนเอง)กันเอง” ของอดีตสี่สิบวงการวิทย์ไทย ๐ กลายเป็นหนึ่งในเอกสารวิทย์เทียมภาครัฐแห่งสองทศวรรษหลังจากที่เคยทำรายงานบั้งไฟพญานาคว่าเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติมาก่อนแล้ว - OMG! ๐ วงการควอนตัมไทยผลพวงจากวัฒนธรรมเดิมเพิ่มเติมในปี 2025 นี้ด้วยคำทักทายของผู้ใหญ่ในวงการแบบจัดหนักวิพากษ์ให้คิดและทำกันต่อ ๐ เริ่มที่เวทีต้นน้ำผู้ให้กำเนิดแผนที่รายงานวิทย์ฉบับหลุดโลกโดย ศ.ดร.สุทัศน์ ยกส้าน เอ่ยว่า ... ๐ “ถ้าวิถีของหน่วยงานรัฐยังอยู่กับภาครัฐ รับรางวัลและอวยกันเอง … มันจะยิ่งแย่หนัก เราต้องช่วยกันเบรก ไม่ใช่เบรกใครผิด แต่เบรกเพื่อบอกว่ามันมีแบบนี้อยู่ แล้วเรามาช่วยกันแก้” (เอาควอนตัมไปเสริมบารมีเวทีแถลงของผู้บริหาร) เช่นเดียวกับอาชญวิชาการ (academic dishonesty) ประเภทอื่น ๆ เวทีสถาปนาภาพลักษณ์ รางวัล และสรรเสริญตนกันเอง (COI - Conflict of Interest) เกิดขึ้นในวงการวิทย์ไทยส่งต่อรุ่นสู่รุ่น กระทั่งเป็นวัฒนธรรมอุบัติซ้ำอย่างต่อเนื่อง ๐ ปี ๒๕๖๘ นี้ยังคงเกิดเวทีใหม่รับรางวัลกันเองซ้ำ อีกครั้ง ! ๐ และ “โรคประจำชาติของวงการวิทยาศาสตร์ไทย คือ การเริ่มจากความฝันอันยิ่งใหญ่ แต่ขาดความเข้าใจในข้อจำกัดของตนเอง” “เราเขียนแผนได้เหมือนประเทศมหาอำนาจ” ราชบัณฑิตวิทยาศาสตร์ปิดท้ายข่าวแบบเข้ม ๆ ๐ คำแนะนำที่ลงลึกถึงการปรับปรุงแก้ไขก็มี มาจากหน่วยงานวิจัยวิทย์ผู้มีผลประเมินสูงสุดว่า “ควรมีการไปพูดคุยกันกับผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสีย โดยเฉพาะอย่างยิ่งหน่วยงานหรือภาคส่วนที่ (ถูกอ้างว่า) จะได้รับประโยชน์จากการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีควอนตัม เช่น ทางการแพทย์ การเกษตร วิศวกรรม ฯลฯ” “ครึ่งแผนแล้ว ควรมีการทบทวนอย่างจริงจัง” -- รศ.บุญรักษา สุนทรธรรม (สดร.) ๐ ตามด้วยสารจากอดีตรองนายกรัฐมนตรีและรมว.วิทย์ -- ศ.ดร.ยงยุทธ ยุทธวงศ์ ๐ “ผมขอสนับสนุนให้สังคมไทยมีโอกาสคิดวิเคราะห์ต่อประเด็นที่ “ควอนตัมศรีธนญชัย” นำเสนอ อันอาจจะเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญอีกมุมหนึ่งในการนำวงการวิทยาศาสตร์ไปสู่ความยั่งยืน พร้อมขยายผลเป็นต้นแบบไปสู่วงการอื่น ๆ ได้ด้วยท่ามกลางวิกฤตด้านวาทกรรม ธรรมาภิบาล และความโปร่งใสที่กำลังสั่นไหวสังคมไทยอย่างรุนแรงอยู่ในหลายภาคส่วน” ๐ แล้วจะแก้ไขวาทกรรมเหล่านั้นกันอย่างไร ? ... "กระตุ้นสร้างความร่วมมือระหว่างนักวิจัย ผู้ดูแลนโยบายและผู้เกี่ยวข้องอื่น ๆ เพื่อร่วมกันแก้ไขทิศทางของแผนที่ฯให้เหมาะสมโดยเร่งด่วน เป็นต้น” ๐ ตามด้วยคำคม ๆ บาดลึกจากราชบัณฑิตด้านปัญญาประดิษฐ์ “ถ้าสื่อสารดีคนจะอยากรู้ต่อ ถ้าสื่อสารเกินจริงคนจะหมดศรัทธา” “การให้ความรู้แก่ประชาชนไม่ใช่การ 'ทำให้ตื่นเต้น' แต่คือการ 'ทำให้เข้าใจ'” “แผนมันสวย แต่เขียนโดยคนที่ไม่ได้เข้าใจมัน” “ผู้บริหารควรต้องมีความรู้อยู่บ้าง … ควรไปหาความรู้บ้าง จะได้ไม่ถูกข้างล่างหลอก !”-- ศ.ดร.ชิดชนก เหลือสินทรัพย์ ๐ รวมทั้งสารจากใจพี่สอนน้องผู้บริหารวงการวิทย์ของประเทศ” -- รศ.ดร.โกศล เพ็ชร์สุวรรณ์ ๐ “ตนเองในวัยกว่าแปดสิบกว่าปี หน้าที่สำคัญคือ “ส่งต่อ” ไม่ใช่ “สั่งสอน” โดยเชื่อว่าการเปลี่ยนผ่านรุ่นคือหัวใจของความต่อเนื่องทางวิทยาศาสตร์ และการปลูกฝังจิตสำนึกนี้คือภารกิจที่คนรุ่นก่อนต้องรับผิดชอบ (ปราศจากการยึดติดตำแหน่งหรือแฝงตัวอยู่บนและหลังเวทีของคนรุ่นใหม่)” “คนแก่มีหน้าที่อย่างเดียว คือกระตุ้นให้คนรุ่นใหม่มีกำลังใจและรักษาแพสชัน (passion) ไว้ ทุกอย่างถึงจะยั่งยืน” (มิใช่สร้างทายาทอยู่หลังเวทีเพื่อรักษาอำนาจและสานภาพลักษณ์ตนเอง) ๐ สรุป ตั้งแต่หลังยุคโควิดแผนที่นำทางย่างเข้าสู่ปีที่เจ็ดไม่มีผลลัพธ์ใดที่เป็นไปได้ตั้งแต่วินาทีแรกที่ออกตัวมาตามเส้นทางจินตนาการนั้น ๐ สังคมวิทย์ไทยจะช่วยกันแก้ไขอย่างไรกับมรดกทางวัฒนธรรมวิทย์ภาพลักษณ์ของรุ่น Baby Bloomer ที่ได้สร้างและเลียนแบบต่อมายังรุ่น Gen X เหลือเป็นภาระให้รุ่นหลังตามแก้ไขนี้ ? ๐ จาก “ต้นน้ำนโยบายควอนตัมพิลึกพิลั่น !” (6/06/62) ๐ ยังเห็นทางออกที่พอเป็นไปได้มีแค่ “นิสสัคคิยปาจิตตีย์” การคืนทรัพย์และสารภาพ ๐ ก่อนที่รายงานฉบับนี้จะกลายเป็น “เอกสารวิทยาศาสตร์เทียม” โดยสมบูรณ์ที่สร้างขึ้นจากบุคลากรและหน่วยงานวิทย์ภาครัฐไทยเมื่อสุดสิ้นเส้นทางในอีกสามปีข้างหน้า ๐ อายทั้งฟ้าและไม่กล้ามองดิน ๐ ชวนติดตามกันต่อไปตลอดปี พ.ศ.๒๕๖๙ กับแคมเปญ #ไทยควอนตัมสำนึกชอบ2026 ๐ โดยขอเชิญอดีตผู้บริหารวิทย์ไทยพร้อมทายาทจากที่ประชุมการจัดทำ “ยุทธศาสตร์การวิจัยขั้นแนวหน้า (Frontier Research)” ๖ มิ.ย. พ.ศ. ๒๕๖๒ ต้นน้ำแผนที่นำทางฯ 200 ล้าน++ ฉบับนี้ ร่วมแก้ไข #ควอนตัมศรีธนญชัย ในทันที ๐ ‘คืนทรัพย์ สารภาพ และแก้ไข’ สร้างโอกาสชดเชยโอกาสที่พลาดให้คนวิทย์รุ่นใหม่ ๐ แม้จะยากเย็นก็ขอสังคมทั่วไปช่วยกันเข็นช่วยกันแผ่เมตตา ช่วยกัน ๆ ๐ เหลืออีกไม่ถึง “1,500 วัน สานฝันควอนตัมไทย” นับถอยหลังแผนที่นำทางควอนตัมไทย ฤา ถึงจุดหมาย ? ๐
ข่าว ๓) ‘LiFi เร็วดีกว่า WiFi’ -- ต้นแบบงานวิจัยจินตนาการที่ยังขายได้ในเมืองไทย
๐ ปีที่ ๑๔ นี้ไม่เปลี่ยนใหญ่ มีแค่ประโยคเดียวด้านท้าย ยังคงเป็นงานวิจัยขายฝันวาทกรรมกว่าทศวรรษแล้วเช่นเดิม ๐ วิทยาศาสตร์เทียมเทคโนโลยีลวงโฆษณาเกินจริงที่ปรากฏแล้ว ควรศึกษาทำความเข้าใจนำไปสู่การป้องกันและแก้ไข สร้างภูมิคุ้มกันให้กับทั้งระบบ ตัวองค์กรและบุคลากรต่อไป [ วิทย์เทียมไทยแแห่งปี 2022 ] ๐ หนึ่งในนั้นคือ ไลไฟ (LiFi) หรือ Light Fidelity [1][2][3] ที่อ้างว่าจะมาแทน WiFi เร็วและดีกว่า แต่ ไม่เคยมีอยู่จริง ๐ ลวงโลกโดยศาสตราจารย์มหาวิทยาลัยอันดับต้นของเกาะอังกฤษ ๐ ง่าย ๆ LiFi อ้างว่าเป็นเทคโนโลยีแสงที่ตามนุษย์มองเห็นจากหลอดไฟแอลอีดีเกิดเป็นจินตนาการจากโฆษณาพ่วงใช้ประโยชน์กับชื่อของ ไวไฟ (WiFi) ที่คุ้นเคย ๐ ไม่มีอยู่ในสภาพการสื่อสารปกติและการส่องสว่างทั่วไป ! เท่านี้เอง ๐ แต่นักวิจัยเยอรมันทำงานอยู่สกอต์แลนด์ย้ายเข้าสถาบันอันดับหนึ่งของอังกฤษแล้ว (2025) ปั่นกระแสจนเละเทะ ๐ ชาวบ้านจับทางได้ก็ แถ-ลง ว่า Misconception หรือเข้าใจผิดกันไปเอง [ IEEE GCN newsletter [Misleading tech 1] [Misleading LiFi 2] ] ๐ แสงสว่างนำอินเทอร์เน็ตจากหลอดไฟแอลอีดีสื่อสารกับมือถือไม่มีจริง ๐ แสงระยะสายตาไม่สามารถไปกับอุปกรณ์เคลื่อนที่ (mobile roaming) ได้ ๐ อ้างมาตรฐาน IEEE ให้ดูขลัง IEEE 802.11 wireless standard แต่ไม่เกี่ยวข้อง ๐ ทั้งหมดคือขบวนการปั่นของ “นักวิชาการ” สร้างงานตีพิมพ์แสวงงบวิจัยเป็นปกติ ๐ อุตสาหกรรมทั้งแอลอีดีและมือถือไม่เคยเล่นด้วย แต่ ... ๐ (Feb 19, 2014) BBC รายงานต้นกำเนิดข่าววิทย์เทียมไปทั่วโลกกับ “อินเทอร์เน็ตจากแสงหลอดไฟ” (LiFi the internet through the light bulb) ๐ (Feb 16, 2017) หน่วยงานด้านวิศวกรรมศาสตร์โดยตรง IEEE เองยังพลาด ชวนเชื่อเรื่อง แสงสว่างให้ข้อมูลจากหลอดไฟ โหลดหนังได้ ๑๘ เรื่องในหนึ่งวินาที ๐ (download 18 full-length movies in one second) COME ON ! ๐ ต่อมากลายพันธ์ปั่นชื่อใหม่ จาก (2011) LiFi เป็น (Light Fidelity) และเป็น (2022) Light-based Wireless Communications เอาแสงไปแจ้งว่าทำงาน “ไร้สาย” เปลี่ยนชื่อง่ายดั่งโครงการ(รัฐ)ล้มเหลว ๐ ตามมาด้วย (2023) Light Antenna หรือ ‘สายอากาศแสง’ จนมาถึงปีนี้ล่าสุด (2025) Optical Wireless Commu. ไม่เหลือการเรียก “LiFi” บนเวทีใด ๆ แล้ว ๐ แม้ผู้รับรางวัลโนเบลแอลอีดีสีน้ำเงิน Shuji Nakamura เอง ป้อนข้อมูลที่ไม่มีจริงด้วยเช่นกัน ๐ เมืองไทยก็มี ! รายการอินฟลูฯ ชวนหลงใหลไปกันใหญ่ (๑ ส.ค.๖๖) นำเสนอ LiFi โชว์เพียง “จินตนาการ” หาค่าโฆษณา ๐ “ไลไฟ - LiFi” มิได้ระดมทุนดั่ง Theranos จึงรอดคุก ๐ ขึ้นสู่ปีที่ ๑๕ สถานีต่อไปวิทยาการนี้ยังคงสร้างวาทกรรมวิศวกรรมเพี้ยนลวงโลกต่อแน่ ๐ ข่าวเมืองไทยจึงยังนำมาลวงล่อขายโฆษณากันต่อได้ ๐ ควรช่วยกันเฝ้าระวัง ๐ Fake it till you make it - That is LiFi ! ๐ ‘แสงที่มองเห็นได้’ กำเนิดเป็นวิทยาการลวงตามานานขึ้นสิบห้าปีแล้ว กรณีนี้มีข้อดีเดี่ยว ๆ คือ เสมือนเป็นวัคซีนเชื้อตายที่เชื้อหลุดจากห้องทดลองวิจัย ๐ จึงควรใช้เป็นเสมือนวัคซีนป้องกันโลกควอนตัมที่จับต้องไม่ได้และเกินจริงถึงขนาดปั่นหุ้นกินกันแล้ว ๐ สังคมหลงทางแม้กับ "แสง" ที่มองเห็นได้ แต่ควอนตัมมองไม่เห็นจะเป็นเช่นไร หากไร้ภูมิคุ้มกัน ? ๐
ข่าว ๔) Post-Quantum Cryptography (PQC) -- จากทางเลือกสู่ภาคบังคับ (ต้องจ่าย)
๐ เมื่อใดที่มีคอมพิวเตอร์ควอนตัม (quantum computer) ที่มีประสิทธิภาพเพียงพอ จะสามารถทำลายอัลกอริทึมที่มีใช้งานส่วนใหญ่ในปัจจุบัน (บางกรณีเท่านั้น ควรระวัง !) ๐ ล่าสุดจำนวนคิวบิต (qubit) ที่ต้องใช้ถอดรหัสทั่วไป (RSA) ลดลงเหลือต่ำกว่า 1 ล้าน (จาก 20 ล้านในปี 2019) ๐ ปี 2025 ปรากฏความเร่งด่วนเพื่อย้ายหนีจากการถูกโจมตีแบบ “ขโมยข้อมูลปัจจุบัน ถอดรหัสภายหลัง” “Harvest now, decrypt later” ชัดเจนขึ้นมาก ๐ โดย Cloudflare ปกป้องการใช้งาน (traffic) กว่า 50% ด้วยรหัสลับต้านควอนตัม (PQC : Post-Quantum Cryptography) แล้ว [ Senetas ] ๐ เริ่มได้เลย ไม่ควรรอ (ระวัง ! มีชื่อควอนตัมแต่ไม่เกี่ยวกับควอนตัมทางตรง) ๐ ทุกระบบดิจิทัลควรย้ายข้อมูลหนีเพื่อป้องกันความเป็นไปได้จากการถูกโจมตีแบบ “ขโมยข้อมูลปัจจุบัน ถอดรหัสภายหลัง” ๐ โดยเปลี่ยนไปใช้อัลกอริทึมที่ปลอดภัยต้านทานควอนตัมได้ PQC ที่ NIST ประกาศใช้บ้างแล้ว ๐ สำคัญมากตั้งแต่วันนี้ ! แม้ว่าคอมพิวเตอร์ควอนตัมขนาดใหญ่พร้อมใช้ยังไม่มีอยู่จริง ๐ ความเสี่ยงนี้มาพร้อมกับโอกาสตลาดไอทีมากมาย ๐ เทคโนโลยีอินเทอร์เน็ตสรรพสิ่ง (IoT) และ 5G แพร่หลาย อุปกรณ์ที่เชื่อมต่อกันและเครือข่ายเหล่านั้นมีอายุงานยาวนานแต่พละกำลังประมวลผลมีจำกัด อัลกอริทึม PQC จึงต้องมีขนาดเหมาะสม น้ำหนักเบา เป็นอีกพื้นที่ธุรกิจโอกาสสูงสำหรับการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ๐ รวมถึงบริการให้คำปรึกษาการย้ายระบบหนีคืออีกโอกาสใหญ่ ๐ โดยเฉพาะองค์กรขนาดใหญ่ซับซ้อน อาจต้องวางแผนเปลี่ยนผ่านแนวทยอยลำดับความเสี่ยงเพื่อสมดุลย์การลงทุน ๐ PQC ยังเสี่ยงและท้าทาย มาตรฐานอัลกอริทึมที่ประกาศใช้แล้วอาจต้องเผชิญกับช่องโหว่ ความเข้ากันได้กับฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ และสิ่งแวดล้อมไอทีเดิมอื่น ๆ ๐ การอัพเกรดโครงสร้างพื้นฐานมีต้นทุนที่สูงมาก ๐ ต้องพยายามอย่างต่อเนื่องระยะยาวพร้อมความคาดหวังที่สมจริง อย่ากลัวเกินเหตุ ๐ รักษาสมดุลย์ระหว่างความเร่งด่วนโซลูชันที่ปลอดภัยต่อควอนตัมมาใช้กับความระมัดระวังต่อการสร้างกระแสและอ้างผลก่อนเวลาอันควร ๐ 2026 มาแน่ มาแล้ว มาอีก มาต่อ ควรเร่งปรับตัว “เก็บข้อมูลเข้ารหัส PQC ปัจจุบัน ป้องกันขโมยถอดรหัสภายหลัง” ๐ ส่วนรหัสลับควอนตัม (Quantum Cryptography หรือ QKD: Quantum Key Distribution) ที่นักวิจัยทดลองฟิสิกส์แล้วตั้งชื่อมีอาศัยพ่วงขู่ ทั้งดาวเทียมควอนตัมเอย ควอนตัมขึ้นมือถือเอย ไม่เคยมีอะไรเกี่ยวอะไรกับระบบไอทีทั่วไปเลย [ QKD vs PQC ] แต่ QKD กลับมีแอบมาขายพ่วงเมืองไทยด้วยแล้ว เอวัง !) ๐ เมืองไทยมีมากครั้งหลายเวทีแล้วที่ขายควอนตัมเกินจริงจากคนวงใน (ใช่ ! วาทกรรมจาก ‘นักวิชาการ’ ตัวจริงเสียงจริงอีกแล้วครับท่าน) ๐
ข่าวที่ ๕) วัฒนธรรมวิทย์เพื่อภาพลักษณ์รางวัลและสรรเสริญ (ตนเอง) เดินต่อไหม ? — ‘IGNITE’ หรือ ‘EXTINGUISH’? ความล้มเหลวที่ยังวนลูป
๐ ทบทวน ๒ ร้อยล้านบาท ++ ของควอนตัมไทยกับหกปีที่ผ่านมาเพื่อการเป็น เสือควอนตัมตัวที่ห้าของเอเชีย ตั้งเป้าพัฒนาเทคโนโลยีควอนตัมให้สำเร็จภายใน 5 ปี สู่ระบบเศรษฐกิจฐานนวัตกรรมระดับสูง พลิกโฉมประเทศสู่นิวนอร์มัล รวมทั้ง ควอนตัมไทยใช้ลดความเหลื่อมล้ำ ฯลฯ ๐ ณ วันนี้ เป็นไฉนเหมือนหรือต่างจากวงการอื่นกรณีที่จ่ายไปแล้วกับทั้ง ๒ พันล้านอาคาร สตง. ๗ พันล้านอาคาร Skyy9 ๐ จ่ายมากคุยโอ่นับไม่ถ้วนจากจากยุคไมโครฯ นาโนฯ ฮาร์ดดิสก์ ควอนตัม ย้อนกลับมาไมโครฯ ต่อเอไอ สังคมวิทย์รุ่นใหม่ควรทำอย่างไร ? ๐ เมื่อหลังเวทีเหล่านี้คือวัฒนธรรมต้นกำเนิดเดียวกัน “เพื่อภาพลักษณ์รางวัลและสรรเสริญ” ๐ ข่าวหลังเวที ‘วิทย์รัฐฯพันลึก’ ปี 2025 ที่ผ่านมายังคงเดิม เพิ่มเติมคือยังคงอาศัยทายาทสานอำนาจพ่วงภาพลักษณ์ควอนตัมจากจีนคือการต่ออายุวัฒนธรรมสี่สิบปีอยู่หลังเวทีวิทย์ไทย ๐ ‘ควอนตัมศรีธนญชัย’ รวบรวมประวัติศาสตร์วงการวิทย์สี่ทศวรรษนั้นจัดไว้ให้แล้ว ๐ โครงการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ขนาดใหญ่ในอดีตที่ล้มเหลวปรากฏเป็นข่าวในสังคมทั่วไป บ่งชี้ว่าปัจจัยสำคัญการพัฒนาทุกสาขาไม่สามารถผลักดันไปถึงระดับจุดมวลวิกฤติใด ๐ ห่างไกลห่วงโซ่อุปทาน ๐ ทั้งเกิดช่องว่างของ “การสื่อสารวิทยาศาสตร์” ที่กว้างมากกับภาคสังคม ๐ ขณะที่เทคโนโลยีควอนตัมเริ่มเข้ามาพร้อมด้วยศักยภาพที่อาจจะเปลี่ยนแปลงสังคม (disturb) อย่างมีนัยสำคัญ ๐ กลับพบความเข้าใจด้านลบพร้อมจะกลายเป็นวาระซ่อนเร้นจากหลากหลาย ๐ ปรากฏเรื่องหลอกลวง สินค้าและบริการอ้างคำควอนตัมมากมาย ทัศนคติที่หมิ่นเหม่ของผู้ปฏิบัติงานแวดวงวิชาการเอง รวมถึงระดับบริหารนโยบายที่ห่างไกลจากข้อมูลเชิงลึก กระทั่งให้กำเนิดแผนงานเชิงจินตนาการบนพื้นฐานภาพลักษณ์ ความขลังดังที่ปรากฏ ทั้งหมดเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาอย่างน่าวิตก ! ๐ แต่ วลีสรรเสริญตนกันเองด้วยงบรัฐกลับเองกลับสวนทางแผ่ขยาย ๐ ตั้งแต่ยุค “ไมโครอิเล็กทรอนิกส์ (1990s - มากกว่าพันล้าน) ฮอโลแกรม (1990s - มากกว่าร้อยล้าน) ฮาร์ดดิสก์ (2000s - มากกว่าพันล้าน) นาโนเทคโนโลยี (2000s - มากกว่าพันล้าน) ฯลฯ" ... Food Innopolis เมืองผลิตนวัตกรรมอาหาร (2015) เทคโนโลยีควอนตัม (2019) อวกาศ (2020s) กลับมาไมโครอิเล็กฯ (ชิป) (2024) & เอไอ (AI) ฯลฯ” ๐ ยามใดวิทย์ร่วมสมัยงบมากมายแถลงได้ ภาพลักษณ์รางวัลตน (‘ดีเด่น เป็นเลิศ’ รางวัล สรรเสริญ) ๐ เวทีวาทกรรมวิทย์เกินจริงมากมาย ๐ กลายเป็น “วัฒนธรรมวิทย์เพื่อสถาปนาภาพลักษณ์รางวัลและสรรเสริญ (ตนเอง) ด้วยงบรัฐฯ” [ ปัญญาอลวน - Fight for Science ] ๐ แต่ ยามใดสังคมวิกฤตวิทย์เทียมโปรดเตรียมใจ บริหารวิทย์ปิดหนีหาย (อาทิ “แผ่นประหยัดไฟลวง” “สายรัดประหยัดน้ำมัน” “สร้อยลดสัญญาณมือถือ” “อุปกรณ์ป้องกันคลื่น 5G หลอก” “เครื่องขโมยความฝัน V2K” “เครื่องตรวจสุขภาพ กระติกน้ำและเหรียญควอนตัมลวง” “กล้องและภาพรถเฟอร์รารี่ชนตำรวจความเร็วลดเองจาก ๑๗๗ กม./ชม.” “เครื่องมือแพทย์ปลอม” ฯลฯ) ๐ คนวิทย์รุ่นหลังเลียนแบบวนเวียนกระทั่งกระทรวงวิทย์ยุบหายไปรวมกับ อว. ๐ วัฒนธรรมสี่สิบปีนี้รุ่งเรืองถึงขีดสุดเมื่อเจ้านโยบายหลายชิ้นข้างต้นผู้เคยนำงบรัฐมอบรางวัลสรรเสริญให้คนอื่นในอดีต ต่อมากลับรับรางวัลเดียวกันนั้นเสียเอง ! ๐ ผลประโยชน์ทับซ้อนสานต่อกระทบสังคมไทยอีกครั้งใหญ่โดยปั้นทายาทอำนาจและให้กำเนิด ‘แผนที่นำทางควอนตัมไทย’ ใช้ดูแลสุขภาพสัตว์ ที่มีอายุขึ้นปีที่เจ็ด (2026) ดังข่าว ๐ สรุปสั้น รวมเส้นทางหลังเวทีวิทย์ไทยล่าสุดไว้ให้คือ “frontier research” ต่อด้วย ‘ไปดวงจันทร์’ ฝันดป็นฮับสร้างชิป (Chip) สู่ “อว. for EV” และ “อว. for AI” สร้างรายได้แสนล้านพ่วง “อว. for Ignite Thailand” ๐ CEO แบงค์ใหญ่เอ่ยให้หน่วยงานวิจัยได้สะอึกว่า “ไทยมักจะวัดความสำเร็จของนวัตกรรมจากจำนวนโครงการ บทความ หรือแผนงานที่วางไว้ แทนที่จะนับจากเศรษฐกิจจริง ๆ” ๐ ทั้งหมดนี้ ยังคง 'วนลูป’ ที่ต้องติดตามเชิญชวนกันต่อไปตลอดปี พ.ศ.๒๕๖๙ ๐
๐ อนึ่ง อาชญวิชาการ (academic dishonesty) ทั้งประเภทงานวิจัยนั่งเทียน จนถึงเวทีสถาปนาภาพลักษณ์ รางวัล และสรรเสริญตนกันเอง (COI - Conflict of Interest) ทำแล้วติดใจคล้ายดั่งอาชญกรต่อเนื่อง เลิกเองไม่ได้ เกิดครั้งใหม่เสมอเมื่อมีโอกาส ๐ ปี 2025 เกิดซ้ำ ทั้งงานวิจัยนั่งเทียนเวียนสว่างจนเกษียณ (มีผลการทดลองควอนตัม แต่ไม่เคยมีอุปกรณ์ฯ) และรับรางวัลจากอดีตผู้ใต้บังคับบัญชาก้าวขาข้ามปัญหาที่ตนสร้างไว้ เป็นต้น ๐ วงการวิทย์ไทยจึงยังเป็นดั่งภาพแห่งปี ๒๕๖๘ "ขบวนรถเทคโนโลยีไทย (Technology Train)" จากใจรุ่นพี่วงการวิทย์ไทย รศ.ดร.โกศล เพ็ชร์สุวรรณ์ ฝากทักเตือนไว้ ๐ ขบวนรถไฟ ‘วิทย์รัฐฯพันลึก’ ไทยจาก พ.ศ.2520 วิ่งผ่านหลุมกับดักภาพลักษณ์ รางวัล และสรรเสริญ (ตนกันเอง) ณ พ.ศ.2568 ยังคงตกรางซ้ำ อีกครั้ง ! ๐ ปีหน้า ? ๐
“ยักษ์ใหญ่ไอทีโลกใช้ทรัพย์ตนเองยังถูกตรวจสอบผลงาน วิทย์รัฐพันลึกไทยใช้งบภาษีสร้างภาพลักษณ์ความขลัง ควรสำนึกชอบด้วยตนเองช่วยกันคืนประโยชน์สู่สังคม”
ทั้งหมดคือห้าข่าวต่อเนื่องที่ควรจับตามองตลอดปี ค.ศ.2026 พร้อมหาทางแก้ไขการสื่อสารวิทยาศาสตร์ไทย ขอเชิญมาช่วยกันสร้างสรรค์โอกาสให้กับคนรุ่นหลังต่อ ๆ ไป
๐ OUTLOOK ๐
๐ ๕ ข่าวเฝ้าจับตาวิทยาศาสตร์ไทย ๐
ติดตามสรุปข่าวไอทีควอนตัมและที่สุดแห่งปีย้อนหลังได้ที่นี่
'กาลามสูตร'
“เรียนรู้ประวัติศาสตร์ เพื่ออนาคตที่ผิดพลาดน้อยลง”
ความคิดเห็น